RZYMSKOKATOLICKA PARAFIA

KONCERT ORGANOWY

28 października 2018 r. 
16:30 

Parafia pw. św. Stanisława BM w Białej

Zobacz migawki z koncertu

Notki o wykonawcach
oraz program koncertu:

Jarosław Jasiura: Edukację muzyczną rozpoczął w klasie skrzypiec w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Kluczborku. W roku 1987 rozpoczął naukę w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia im. F. Chopina w Opolu, którą ukończył w 1994 r.  w klasie organów mgr Elżbiety Kaszyckiej-Kowalczyk. W roku 1991 ukończył Studium Muzyki Kościelnej w Opolu w klasie organów mgr Lucyny Glezner – Sun. Dalszą edukację muzyczną kontynuował w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, którą ukończył z wyróżnieniem na dwóch kierunkach: Wychowania Muzycznego ze specjalizacją Chórmistrzowską w klasie ad. Bogusławy Orzechowskiej oraz Dyrygentury Symfonicznej w klasie prof. Mieczysława Gawrońskiego. W latach 1991- 2006 był wykładowcą Studium Muzyki Kościelnej w Opolu. Jest absolwentem Podyplomowych Studiów Chórmistrzowskich, które ukończył w 2008 r. w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Brał udział w wielu koncertach w kraju i za granicą. W roku akademickim 1998/99 był stypendystą Ministra Kultury i Sztuki. Do najważniejszych osiągnięć dyrygenckich należą: wyróżnienie w konkursie Dyrygentów Chóralnych w Poznaniu w 1998 roku oraz III nagroda w Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim W stronę polifonii który odbył się we Wrocławiu w 1999 roku oraz nagrody dla wyróżniającego się dyrygenta w Ogólnopolskim Konkursie Ars Liturgica w Gnieźnie w 2010 roku i Ogólnopolskim Konkursie Pieśni Pasyjnej w Bydgoszczy w 2011 roku. W roku 1998 zdobył wyróżnienie w konkursie kompozytorskim 

we Wrocławiu w kategorii Pieśń chóralna a capella.  Od lutego 2005 roku jest organistą i chórmistrzem w Narodowym Sanktuarium na Jasnej Górze, gdzie prowadzi Jasnogórski Chór Chłopięco-Męski Pueri Claromontani. W 2012 roku otrzymał tytuł doktora sztuki Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.

Michał Pyrkosz: Absolwent Zespołu Szkół Muzycznych im. M. J. Żebrowskiego w Częstochowie w klasie organów dr. Jana Mroczka, obecnie student Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu w klasie organów prof. Elżbiety Karolak i dr. Jarosława Tarnawskiego. Brał czynny udział w kursach mistrzowskich prowadzonych przez wybitnych organistów, m. in. prof. Petera van Dijka (Holandia), prof. Františka Janíčka (Słowacja), prof. Jana Bokszczanina, dr hab. Krzysztofa Urbaniaka. Laureat konkursów organowych: VIII Ogólnopolski Konkurs Organowy – IV miejsce (Olsztyn, 2017), Makroregionalne Przesłuchania Centrum Edukacji Artystycznej – wyróżnienie (Wrocław, 2017) oraz konkursów teoretycznych: VI Ogólnopolski Konkurs Harmoniczny – II miejsce (Łódź, 2018). Od 2016 roku pełni funkcję akompaniatora w Jasnogórskim Chórze Chłopięco-Męskim Pueri Claromontani. Mimo młodego wieku ma na swoim koncie liczne koncerty jako solista i akompaniator w Polsce, Niemczech, Czechach i Hiszpanii. W przyszłości planuje rozpocząć również studia w kierunku dyrygentury. (W latach 2014-2016 pełnił funkcję organisty w tutejszej parafii.)

Program:

1. Jeremiah Clarke – Trumpet Voluntary
2. Jan Sebastian Bach – Fantazja i fuga g-moll BWV 542
3. Jan Sebastian Bach – Preludium chorałowe Herr Jesu Christ, dich zu uns wend! BWV 709
4. Johannes Brahms – Preludium chorałowe Es ist ein Rose endsprugen, op. 122 nr 8
5. Johannes Brahms – Preludium chorałowe Herzlich tut mich verlangen¸ op. 122 nr 12
6. Cesar Franck – Preludium, fuga i wariacje, cz. 1. Preludium
7. Sigfrid Karg-Elert – Preludium chorałowe Freu dich sehr, o meine Seele, op. 65 nr 5
8. Sigfrid Karg-Elert – Marsz triumfalny Nun danket alle Gott, op. 65 nr 59
9. Gordon Young – Preludium w stylu klasycznym
10. Adolf Hesse – Fantazja c-moll, op. 35

Prowadzenie koncertu:

1. Jeremiah Clarke – Trumpet Voluntary (J. Jasiura)

Nasz koncert rozpoczęło dzieło Jeremiaha Clarke – Trumpet Voluntary, znane również jako Marsz Królowej Danii w wykonaniu Jarosława Jasiury. Clarke był kompozytorem dojrzałego baroku żyjącym w Anglii na przełomie XVII i XVIII wieku. Jego kompozycje skupiają się głównie wokół muzyki liturgicznej oraz okolicznościowej, ale również operowej, czego przykładem był właśnie usłyszany utwór. Jest twórcą wielu znanych i do dzisiaj wykonywanych w Anglii hymnów kościelnych oraz muzyki królewskiej i dworskiej. W 1707 roku popełnił samobójstwo w skutek swojego uczucia jakim darzył pewną arystokratkę.

Równolegle w Niemczech tworzył największy twórca muzyki w dziejach historii muzyki - Jan Sebastian Bach. Przez całe życie pozostawał skromnym człowiekiem, nie szukał poklasku, a muzykę tworzył na bieżąco dla swoich chlebodawców. Gdy w 1720 roku w kościele św. Jakuba w Hamburgu zwolniło się miejsce na posadzie organisty Bach wyruszył tam by startować na to miejsce. Tam przez ponad 2 godziny improwizował dla miejscowych muzyków i przedstawicieli kościoła. Bach przegrał konkurs ze swoim rywalem, który przekupił władze kościoła. Fantazja i fuga g-moll to niezwykle emocjonujący i jeden z najdoskonalszych utworów Bacha. Utrzymana w charakterze improwizacji fantazja jest przeszyta bólem po śmierci pierwszej żony Bacha, Marii Barbary. Ciekawostką jest, że Bach napisał fantazję i fugę jako oddzielne utwory w różnych odstępach czasowych, a dopiero w 1800 r. (50 lat po śmierci Bacha) przepisując utwory jeden z jego uczniów połączył je w jeden i w tej odsłonie jest grywana do dzisiaj. Bolesna utrata małżonki pokazana w fantazji oraz idealna proporcja fugi pokazują, że nie ważne jak ciemne chmury pojawiły się nad naszym niebem trzeba pamiętać, że świat i nasze życie nie staje, ale wciąż biegnie do przodu. Fantazja i fuga g-moll Jana Sebastiana Bacha w wykonaniu Michała Pyrkosza.

1. Jan Sebastian Bach – Fantazja i fuga g-moll BWV 542 (M. Pyrkosz)

Reforma Marcina Lutra odcisnęła się również na muzyce kościelnej. Wykształcił się nowy gatunek śpiewów zwany chorałem protestanckim. W liturgii kościoła luterańskiego śpiew chorału często jest poprzedzony preludium organowym na temat danego śpiewu. Począwszy do wspomnianego Buxtehudego, poprzez Bacha, aż do czasów nam obecnych twórcy komponują wyrafinowane i oddające charakter śpiewu preludia. Za chwile usłyszymy trzy preludia chorałowe. Preludium na temat pieśni Herr Jesu Christ, dich zu uns wend! (Panie Jezu Chryste, ku nam się zwróć, Twego Świętego Ducha poślij k’nam) Jana Sebastiana Bacha to spokojne i medytacyjne utwory zachęcające do modlitwy, z prośbą o dary Ducha Świętego.

Następnie opuścimy czasy baroku by przenieść się do wieku XIX. Postać Johannesa Brahmsa ma swoje szczególne miejsce. W czasach gdy ówcześni mu kompozytorzy skupiali się na przekazywaniu swoich uczuć przez muzykę, Brahms cofnął się do idei Mozarta czy Beethovena. Wyrażając swoje uczucia chciał zamknąć je w odpowiedniej klasycznej formie, a nie przekształcać ją dla swoich potrzeb. W ten sposób uzyskał miano pierwszego neoklasyka w historii. Mimo, iż komponował głównie na orkiestrę w jego twórczości znajdziemy również dzieła organowe, takie jak zbiór 12 preludiów chorałowych.

Es ist ein Rose entsprungen to tradycyjna niemiecka kolęda opowiadająca o Cudownej Różdżce wzrosłej z pnia Jessego, wydanej na świat przez Maryję Dziewicę w mroźną, ciemną noc. Obydwa preludia usłyszymy w wykonaniu Jarosława Jasiury. Ostatnim chorałem będzie pokutne Herzlich tut mich verlangen (Serdecznie pragnę śmierci) Johannesa Brahmsa w wykonaniu Michała Pyrkosza.

1. Jan Sebastian Bach – Preludium chorałowe Herr Jesu Christ, dich zu uns wend! BWV 709 (JJ)
2. Johannes Brahms – Preludium chorałowe Es ist ein Rose endsprugen, op. 122 nr 8 (JJ)
3. Johannes Brahms – Preludium chorałowe Herzlich tut mich verlangen¸ op. 122 nr 12 (MP)

W XIX wieku twórczość organowa we Francji mocno się rozwinęła, a to za sprawą nowych możliwości budowy organów. Wprowadzono nieznane dotąd zastosowania płynnych zmian dynamiki, a także nowe głosy imitujące brzmienie instrumentów orkiestrowych. W ten sposób powstał nurt zwany symfonizmem organowym. Jego ideą było przełożenie symfonii orkiestrowych na organy. Jednym z pierwszych twórców tworzących w tym nurcie był Cesar Franck. Pochodzący z Belgii kompozytor stworzył wiele nowych i innowacyjnych dzieł na organy, lecz pisał również dzieła symfoniczne na orkiestrę. Preludium, fuga i wariacje h-moll to utwór niezwykle liryczny. W preludium wykonanym przez Michała Pyrkosz będziemy mogli usłyszeć płynne zmiany dynamiczne. Dzieje się to za sprawą specjalnej szafy wewnątrz organów, w której umieszczona jest pewna część piszczałek. Organista grając specjalnym pedałem otwiera lub zamyka żaluzje znajdujące się na przedniej części szafy, by uzyskać płynne zgłośnienie lub ściszenie.

1. Cesar Franck – Preludium, fuga i wariacje, cz. 1. Preludium (M. Pyrkosz)

Niemieccy filozofowie na przełomie XIX i XX wieku zaczęli się zastanawiać nad sensem ludzkiego życia. Ich przemyślenia podjęli kompozytorzy tworząc dzieła, które dochodziły czasem do granic absurdu. W muzyce organowej przedstawicielami tego typu dzieł byli Max Reger oraz Sigfrid Karg-Elert. Karg-Elert chorował na schizofrenię, ale to nie przeszkadzało mu w tworzeniu nowatorskiej muzyki. Szczególnie należy zwrócić uwagę na harmonię współbrzmień. Jako organista kościelny skomponował, podobnie jak jego poprzednicy cykl preludiów chorałowych. W wykonaniu Jarosława Jasiury usłyszymy adwentowy chorał Freu dich sehr, o meine Seele (Ciesz się wielce duszo moja), a zaraz potem marsz triumfalny Nun danket alle Gott (Dziękujmy Bogu wraz) w wykonaniu Michała Pyrkosza.

1. Sigfrid Karg-Elert – Preludium chorałowe Freu dich sehr, o meine Seele, op. 65 nr 5 (J. Jasiura)
2. Sigfrid Karg-Elert – Marsz triumfalny Nun danket alle Gott, op. 65 nr 59 (M. Pyrkosz)

Muzyka organowa to nie tylko Bach, barok i twórcy romantyczni. Współcześni kompozytorzy równie chętnie piszą muzykę na organy. Rzadko wykonywana, lecz równie ciekawa amerykańska muzyka organowa daje nam możliwość poznania kultury „z nowego świata”. Amerykański organista, Gordon Young, skomponował ponad 800 utworów, głównie była to muzyka religijna i organowa. Preludium w klasycznym stylu niekoniecznie wprowadza jakąś szczególną innowację muzyczną, ale daje nam pogląd przywiązania do tradycji muzyki klasycznej. Preludium w stylu klasycznym Gordona Young’a, przy organach Jarosław Jasiura.

1. Gordon Young – Preludium w stylu klasycznym (J. Jasiura)

Na zakończenie naszego koncertu usłyszymy Fantazję c-moll Adolfa Hessego. Urodzony w 1809 r. we Wrocławiu niemiecki organista i kompozytor był uczniem Józefa Elsnera. Poza posadą organisty we wrocławskim kościele ewangelickim był również dyrygentem wrocławskiej orkiestry teatru operowego, a także prowadził koncerty symfoniczne. Był cenione w świecie muzycznym jako wirtuoz organów. Utrzymywał kontakt również z Fryderykiem Chopinem, który był uczniem Józefa Elsnera. Podróżował po Europie koncertując m. in. w Paryżu czy w Londynie. Utwór, który dzisiaj usłyszymy składa się z trzech części: pierwszej – majestatycznej, drugiej – śpiewnej oraz ostatniej – wirtuozowskiej w formie fugi. Fantazja c-moll na 4 ręce Adolfa Hessego, przy organach Jarosław Jasiura i Michał Pyrkosz.

1. Adolf Hesse – Fantazja c-moll, op. 35 (J. Jasiura i M. Pyrkosz)